Diş Gıcırdatma (Bruksizm) Nedir?
Tıp dilinde bruksizm olarak adlandırılan diş gıcırdatma, genellikle uyku sırasında dişleri farkında olmadan sıkarak veya birbirine sürterek yapılan bir eylemdir. Çocukların uyku sırasında, hatta bazı durumlarda gün içinde de dişlerini gıcırdatması, anne-babalar için endişe konusu haline gelebilir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Süt dişlerinin düşüp, kalıcı dişlerin sürdüğü dönemlerde çocukların çok şiddetli olmayan düzeyde diş gıcırdatması normal olarak kabul edilir. Özellikle süt köpek dişlerinin ve süt azı dişlerinin çiğneme yüzeylerindeki hafif aşınmalar, çenelerin de büyümesiyle birlikte yeni sürecek kalıcı dişlere yer açılması bakımından önem taşır. Yine, kalıcı dişlerin sürmesi sırasında diş etinde oluşan baskı, çevre dokulardaki sinir uçlarını ve çiğneme kaslarını uyarır. Bu şekilde oluşan diş gıcırdatmaları tüm kalıcı dişler sürdüğünde genellikle ortadan kalkar.
Çocuğumun Diş Gıcırdattığını Duymamın Başka Bir Nedeni Olabilir mi?
Diş gıcırdatmaya neden olan diğer etkenler arasında çocuğun genel sağlığını ve psikolojisini ilgilendiren durumlar yer alır.
Özellikle reflü, bağırsak paraziti gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları ve sinüzit, alerjik bronşit, astım gibi solunum yolu problemleri de diş gıcırdatmayı tetikleyebilir. 1-3 yaş arasında gözlenen diş gıcırdatmanın nedenlerinin sıklıkla bunlar olduğu düşünülür. Daha büyük çocuklarda ise duygusal stres yaratabilecek faktörler (örn: yeni kardeşin gelmesi, anne-baba arasındaki anlaşmazlıklar, okul yaşamındaki problemler) de diş gıcırdatmaya neden olabilir. Şiddetli ve “yüksek sesle” diş gıcırdatma gözlenen çocuklarda bu etkenlerden söz edilebilir. Özellikle psikolojik problemlerin devam etmesiyle bruksizm ilerleyen yaşlarda çene eklemi problemlerine, yüz, baş ve boyun ağrılarına sebep olabilir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatmanın Tedavisi Var mıdır?
Çok basit olarak anlatmak gerekirse, çocuklarda diş gıcırdatmaya zemin hazırlayan etkenler ortadan kalktığında diş gıcırdatma da önemli ölçüde kaybolur. Bu açıdan çocuğun diş gıcırdatma sıklığı ve şiddeti, teşhis edilmiş bir sağlık sorununun varlığı, varsa kullandığı ilaçlar hakkında detaylı bilgi alınması etkenin tespiti için önem taşır. Ağız içi muayene sırasında önceden yapılmış dolgularda yükseklik tespit edildiyse, öncelikle bu dolguların düzeltilmesi gerekir.
Diş gıcırdatmanın var olan sağlık sorunuyla ilişkili olabileceği düşünülüyorsa öncelikle bu sorunun tedavi edilmesi gerekir. Tedaviyle beraber diş gıcırdatma da azalma gösterecektir.
Diş gıcırdatmanın duygusal kaynaklı da olabileceği unutulmamalıdır. Aile çoğu zaman bu psikolojik durumun kaynağını fark etse de çok şiddetli durumlarda aile, psikolojik danışman ve diş hekiminin bir takım halinde çalışması gerekebilir. Bu süre içinde hazırlanacak geçici bir aparey (damaklık) diş gıcırdatmayı engelleyecektir.
Diş gıcırdatma nedeniyle aşınma eğilimi gösteren diş yüzeylerine fluoridli ajanların uygulanması ile korunma sağlanır.
Düzenli diş hekimi kontrolleri ve erken dönemde yapılan koruyucu uygulamalar ile ilerleyen yaşlarda diş gıcırdatmanın ve sebep olacağı eklem rahatsızlıklarının engellenebileceği unutulmamalıdır.
Makaleyi Yazan Hekim: Dt. İdil Akmeriç
